W obecnych czasach zarówno duże, jak i małe przedsiębiorstwa nie mogą przejść obojętnie obok tematów związanych z efektywnością energetyczną, zmianami klimatu oraz zrównoważonym rozwojem. By sprostać oczekiwaniom społeczności europejskiej i ogólnoświatowej wiele firm, mając taką możliwość, w tym także Wodociągi Miasta Krakowa S.A., sięga po dofinansowanie w ramach Funduszu EOG i funduszy norweskich.
 
Obecnie dobiega końca projekt realizowany w Krakowie od lipca 2022 roku pn. „Modernizacja gospodarki elektroenergetycznej, cieplnej i biogazowej na terenie Oczyszczalni Ścieków Płaszów w Krakowie przy ul. Kosiarzy 3”. Inwestycja jest prowadzona dzięki wsparciu z Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2014-2021. Koszt całkowity projektu wynosi 17 935 245,00 zł, a wysokość otrzymanego dofinasowania to 6 561 675,00 zł.
 
Korzyści płynące z otrzymanych od Islandii, Liechtensteinu i Norwegii środków w ramach Funduszu EOG i funduszy norweskich są ogromne i dają możliwości finansowania projektów, istotnych z punktu widzenia środowiskowego, społecznego i gospodarczego.
 
Projekt jest realizowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego w ramach programu „Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu”, obszar programowy „Energia odnawialna, efektywność energetyczna, bezpieczeństwo energetyczne”. Bezpośrednim celem tego programu jest budowa lub modernizacja miejskich systemów ciepłowniczych oraz likwidacja indywidualnych źródeł ciepła.
 
W Krakowie codziennie powstaje około 220 tysięcy metrów sześciennych ścieków. Ich oczyszczanie odbywa się w dwóch centralnych oczyszczalniach ścieków oraz pięciu lokalnych. Największa z nich, Zakład Oczyszczania Ścieków Płaszów przyjmuje ścieki dopływające kanalizacją ogólnospławną z trzech dzielnic Krakowa (Śródmieścia, Krowodrzy i Podgórza) oraz gminy Wieliczka. Ścieki doprowadza kolektor płaszowski, bieżanowski oraz rurociągi tłoczne z pompowni Złocień. Po mechanicznym oczyszczeniu (głównie przy pomocy krat) ścieki poddawane są procesowi biologicznego oczyszczania (przy pomocy żywych organizmów). Powstający w tym procesie osad kierowany jest na blok osadowy, a następnie do Stacji Termicznej Utylizacji Osadów. Wytworzony biogaz gromadzony jest w zbiornikach i używany do zasilania generatorów pracujących w układzie kogeneracji, turbin biogazowych i kotłowni.
 
Biogaz na maxa
Prowadzona inwestycja umożliwi znacznie szersze wykorzystanie biogazu uzyskane w procesie fermentacji beztlenowej osadów ściekowych powstających w procesie oczyszczania ścieków.
Jak powstaje biogaz na Oczyszczalni Ścieków Płaszów? Biogaz jest wytwarzany w czterech wydzielonych komorach fermentacyjnych, każda o pojemności 5 000 m3, przy jednostkowej wydajności 150 m3 biogazu na godzinę. Łącznie oczyszczalnia produkuje 15 000 m3 biogazu na dobę.
 
Dotychczas powstający biogaz był magazynowany w dwóch zbiornikach o pojemności 1250 m3 każdy. Z uwagi na możliwości konstrukcyjne, zbiorniki (cylindryczne) te mogły pracować w zakresie od 100% napełnienia do 70%, co znacznie ograniczało możliwość wykorzystania produkowanego biogazu. Do dyspozycji pozostawało zaledwie 30% ich pojemności. Zamontowane nowe zbiorniki (sferyczne) wraz z nowymi urządzeniami towarzyszącymi i infrastrukturą umożliwiają efektywniejsze wykorzystanie pojemności tzn. aż w 80%, ponieważ pracują w zakresie 100% do 20% napełnienia. Z 1 m3 biogazu możemy otrzymać około 4 kW energii elektrycznej lub cieplnej.


 
Efektywna produkcja energii elektrycznej i ciepła
Dziś dwie krakowskie centralne oczyszczalnie ścieków Płaszów i Kujawy produkują ciepło i prąd. By w pełni sprostać wymogom Dyrektywy 2012/27/UE, która zakłada powstanie systemu efektywnego czyli takiego, który wykorzystuje do produkcji ciepła co najmniej 50% energii ze źródeł odnawialnych oraz ciepło odpadowe, jak również w 100% ciepło pochodzące z kogeneracji, podjęto odpowiednie działania modernizacyjne.
 
Dotychczas w znajdującym się na terenie oczyszczalni budynku energetycznym były dwie jednostki kogeneracyjne. Wyposażone były w szesnastocylindrowy silnik gazowy z turbodoładowaniem, który zużywa 290 m3/h biogazu przy pełnym obciążeniu. Znamionowa moc elektryczna jednostki wynosiła 800 kW a moc cieplna 810 kW. Te jednostki zostały wzmocnione o dwa moduły kogeneracyjne, zlokalizowane w ustawionych specjalnych kontenerach każdy o mocy elektrycznej ok. 800 kW, z niskoemisyjnymi silnikami spalającymi biogaz, które zwiększą możliwości produkcji energii elektrycznej i cieplnej.
 
W budynku energetycznym znajdują się również rozdzielnice energetyczne służące do wyprowadzenia energii elektrycznej produkowanej przez zespół prądotwórczy. Nadrzędnym celem pracy jednostki kogeneracyjnej jest produkcja energii elektrycznej. Przy jej wytwarzaniu, z układu silnika odzyskiwane jest ciepło, które jest zużywane dla potrzeb własnych oczyszczalni. Jeżeli dysponujemy nadmiarem biogazu uruchamiane są turbiny biogazowe, które również wytwarzają energię elektryczną i ciepło, a ich praca pozwala na uniknięcie spalania nadmiaru biogazu w przeznaczonej do tego celu instalacji tzw. pochodni gazowej. Wyprodukowana energia elektryczna w całości zużywana jest na potrzeby własne oczyszczalni.
 
Zainstalowane jednostki kogeneracyjne pokrywają około 40% zapotrzebowania oczyszczalni na energię elektryczną i w 100% zapotrzebowanie na ciepło. Miesięczna produkcja energii elektrycznej z kogeneracji wynosi około 1000 MWh i 3200 GJ energii cieplnej, dzięki temu zmniejszamy zakup energii elektrycznej u dostawcy.
 
Nowe agregaty prądotwórcze zostały wyposażone w przyłącza biogazu i gazu ziemnego. W dwóch budynkach oczyszczalni, które są już podłączone do sieci (budynek socjalny z dyspozytornią oraz budynek warsztatów), została rozbudowana instalacja wewnętrzna, umożliwiająca wykorzystanie ciepła do produkcji ciepłej wody, co zmniejszy zużycie energii elektrycznej. Powstała również zupełnie nowa sieć cieplna wykorzystująca ciepło z kogeneracji, która została włączona do istniejącej instalacji. Choć jej długość jej wynosi zaledwie 0, 58 km to dzięki niej trzy budynki, będą zasilane w 100% z tego źródła bez udziału energii elektrycznej. W jednym z nich dotychczas nie było w ogóle ogrzewania. Została także przeprowadzona modernizacja układu elektroenergetycznego oczyszczalni, dzięki której praca wybranych urządzeń będzie możliwa bez zasilania z zewnątrz.

Kończący się projekt jest wielowątkowym podejściem do gospodarki energetycznej na terenie oczyszczalni ścieków Płaszów. Rozwiązuje kompleksowo kwestie związane z wytwarzaniem, magazynowaniem i zagospodarowaniem biogazu oraz produkcją energii elektrycznej
i ciepła.
 
Realizacja Projektu „Modernizacja gospodarki elektroenergetycznej, cieplnej i biogazowej na terenie Oczyszczalni Ścieków Płaszów w Krakowie przy ul. Kosiarzy 3” przyczyni się m.in. do poprawy efektywności energetycznej miejskich systemów ciepłowniczych i ograniczenia „niskiej emisji”, poprzez wsparcie procesu modernizacji systemów ciepłowniczych.
 
​Wspólnie działamy na rzecz Europy zielonej, konkurencyjnej i sprzyjającej integracji społecznej