Woda. Odkręcamy kran i jest. Wydaje się wszechobecna i niewyczerpalna, prawda? Jednak za jej zasobami kryją się nasze wybory, które najlepiej określa ślad wodny. Czym jest i jak można go minimalizować w codziennych decyzjach? Czy zmiana nawyków i większa uwaga mają znaczenie? I czy Wodociągi Miasta Krakowa wdrażając innowacyjne rozwiązania, szukają antidotum na poprawę globalnej sytuacji?

Iluzja obfitości: Prawda o zasobach wody słodkiej
Choć w Krakowie dostęp do wody jest dla nas oczywisty, globalnie sytuacja wygląda inaczej. Pamiętajmy, że zaledwie 1% wody na Ziemi to woda słodka. Statystyki WHO i UNICEF niepokoją: już w 2020 roku aż 1/4 ludności świata nie miała dostępu do bezpiecznej wody pitnej, a prognozy na 2025 rok mówią o podwojeniu tej liczby. Zmiany klimatu, wzrost populacji i nierówny dostęp do zasobów sprawiają, że każda kropla ma znaczenie. Świadomość tego, co i jak konsumujemy, przestaje być tylko modnym hasłem, a staje się koniecznością.

Niewidzialny konsument: Czym jest ślad wodny?
Zastanawialiście się, ile wody zużywa przeciętny Polak dziennie? Szacuje się, że to od 350 do 400 litrów. I nie chodzi o wodę, którą widzimy, odkręcając kurek… Temat jest wielopłaszczyznowy i dotyczy tzw. śladu wodnego pośredniego, czyli wody zużytej do wyprodukowania żywności, ubrań, elektroniki i wielu innych przedmiotów, które nas otaczają i z których korzystamy. Ten "niewidzialny" konsument zasobów wodnych ma ogromny wpływ na globalne zużycie. Okazuje się, że największym "pożeraczem" wody jest rolnictwo (aż 92% światowego zużycia), a następnie przemysł (4,4%). Zużycie w naszych domach to "zaledwie" 3,6%. Liczby, które dają do myślenia. Wyprodukowanie 1 kg czekolady wymaga ponad 17 000 litrów wody! Do wytworzenia 1 kg wołowiny zużywa się ponad 15 400 litrów wody. Wkład w generowaniu śladu wodnego ma garderoba każdego z nas. Szafa z ubraniami "kosztuje" środowisko ponad 715 266 tysięcy litrów wody. Produkcja bawełnianych ubrań pochłania ogromne ilości wody. Koszulka to 2 500 tysiąca litrów wody, a para dżinsów to niemal 10 000 litrów wody. Polska zajmuje niechlubne trzecie miejsce w Europie pod względem śladu wodnego ubrań. Nasze wybory konsumenckie mają więc realną moc i sprawczość.

Trzy kolory śladu wodnego
Pojęcie śladu wodnego wprowadził Arjen Hoekstra w 2002 roku. Dziś, w obliczu kryzysów hydrologicznych, staje się ono kluczowe. Ślad wodny to całkowita ilość wody potrzebna do wytworzenia danego produktu lub usługi. 
Dzielimy go na trzy rodzaje:

• zielony ślad wodny: to woda z opadów, magazynowana w glebie i wykorzystywana przez rośliny
• niebieski ślad wodny: to woda pobierana z rzek, jezior i wód podziemnych, używana np. do irygacji czy w przemyśle
• szary ślad wodny: to ilość wody potrzebna do rozcieńczenia zanieczyszczeń do bezpiecznego poziomu dla środowiska

Jak zmniejszyć ślad wodny?
Oto kilka prostych kroków, które może podjąć, aby zmniejszyć ślad wodny:

• zakręcaj wodę podczas mycia zębów i golenia. To drobiazg, a w skali tygodnia daje duże oszczędności
•  jedz mniej mięsa, szczególnie wołowiny. Produkcja zwierzęca generuje ogromny ślad wodny
•  kupuj mniej ubrań i wybieraj te lepszej jakości, które posłużą na lata. Przemysł modowy to jeden z "wodochłonnych" sektorów
• nie marnuj jedzenia. Produkcja każdej porcji wiąże się z zużyciem wody. Planuj posiłki i wykorzystuj resztki
• wybieraj produkty lokalne i sezonowe. Krótszy łańcuch dostaw to mniejsze zużycie wody na transport
• pij kranowiankę! Produkcja i transport wody butelkowanej generują ślad wodny i plastikowe odpady

Kraków na wodnej mapie Polski
Zużyciu wody w aglomeracjach od lat przyglądają się eksperci. Raport Water City Index 2024, prezentowany podczas kongresu "Miasto-Woda-Jakość Życia", w którym aktywnie uczestniczą Wodociągi Miasta Krakowa, analizuje sytuację w Polsce. Kraków na tle innych miast osiągnął tzw. umiarkowany zielony ślad wodny oraz średnie wartości w zakresie śladu niebieskiego i szarego. To pokazuje, że mamy jeszcze nad czym, pracować, zwłaszcza w kwestii terenów zielonych.

Wodociągi Miasta Krakowa: Działamy lokalnie, myślimy globalnie
Wodociągi Miasta Krakowa aktywnie działają na rzecz minimalizacji śladu wodnego, wdrażając innowacyjne rozwiązania w duchu zrównoważonego rozwoju i obiegu zamkniętego. Przykład? Wykorzystanie szarej wody (oczyszczonych ścieków po dodatkowej filtracji i dezynfekcji) do mycia ulic i czyszczenia kanalizacji. Dzięki temu roczne zużycie wody pitnej w naszych oczyszczalniach ścieków zmniejszyło się o około 500 tysięcy m³.
Kolejnym krokiem są miejskie pitniki, z których mieszkańcy i turyści mogą bezpłatnie korzystać, promując picie kranowianki i ograniczając zużycie wody butelkowanej. Spółka od lat prowadzi kampanie edukacyjne zachęcające do picia wody z kranu tzw. kranowianki, która jest zdrowa i bogata w minerały.

Każdy z nas może zmienić swój ślad wodny. Jak ? Dowiecie się tego z zakładki na naszej stronie. Warto ją odwiedzić: